Kategoria: Inne tematy

Ponad 90% ludzi zamieszkujących Ziemię żyje w rejonach geograficz­nych, w których dzień oznacza słońce i światło, zaś noc jest równo­znaczna z ciemnością. Od najwcześniejszych okresów historii człowieka rytm jego aktywności pokrywał się z „rytmem...

Pierwsze zwiastuny za­grożenia tej zgodności przyniosła rewolucja przemysłowa. Coraz więk­sza liczba ludzi zmuszona była do pracy nocnej i okresowego odwracania normalnego dotychczas rytmu czuwania i aktywności oraz spoczynku i snu. Na tle dramatycznych higieniczno-zdrowotnych...

Coraz większej liczbie zakładów przemysłowych praca toczy się na dwie lub trzy zmiany i faza aktywności pracujących tam ludzi przypada w różnych okresach tygodnia czy miesiąca na dzień, wieczór lub noc. Na domiar złego,...

W sytuacji bardzo zbliżonej do opisanej znajdują się też ludzie zmu­szeni do pracy w pomieszczeniach zamkniętych, odizolowanych od świata zewnętrznego (np. niektóre procesy technologiczne mogą odby­wać się tylko w zamkniętych, klimatyzowanych komorach, w pomiesz­czeniach...

Wreszcie — kosmonautyka. Podczas lotów wokół Ziemi częstotliwość zmian dni i nocy zależy od orbity, po jakiej porusza się statek ko­smiczny. Podczas lotów międzyplanetarnych w ogóle nie będzie astrono­micznych dni i nocy. Do krańcowych warunków...

Wiele funkcji ustroju wykazuje rytmikę dobową, ściślej — około- dobową, tzn. o periodyce bliskiej 24-godzinnej, lecz niekoniecznie ściśle jej odpowiadającej. Do najlepiej zbadanych należy okołodobowa periody- ka zmian temperatury wewnętrznej ciała, wytwarzania moczu, wydalania...

Zmiany stężenia tych składników odbijają się więc na ogólnym stanie czynnościowym organizmu, podobnie jak odbijają się na nim rytmiczne zmiany temperatury wewnętrznej, czynności serca i in. W różnych fazach okołodobowej rytmiki funkcji ustroju człowiek...

Aktywność umysłowa i fi­zyczna człowieka stanowiłyby czynnik pobudzający funkcje ustroju wy kazujące maksimum natężenia w okresie dnia, zaś zmniejszenie ich na­tężenia w nocy byłoby wynikiem braku działania w tym okresie bodźca aktywności psychofizycznej. Tak...

Wspomniano wyżej, że względnie łatwo można wyjaśnić, czy przy­czyną fazowych zmian w ustroju, np. zmian poziomu we krwi lub wy­dalania w moczu niektórych hormonów, są następujące po sobie fazy aktywności psychofizycznej i spoczynku (w...

Można sobie jednak wyobrazić, że wpraw­dzie przyczyną powstawania dobowej periodyki funkcji ustroju jest naprzemienność okresów aktywności i spoczynku, jednak wytworzona w ten sposób periodyka biologiczna zostaje utrwalona i utrzymuje się stale lub długo nawet...

Najbardziej prawdopodobna jest zależność okołodobowych rytmów biologicznych od zjawisk związanych z obrotami Ziemi dookoła Słońca, takich jak zmiany oświetlenia, temperatury, wilgotności powietrza itd. Ponieważ rytmika okołodobowa utrzymuje się u wspomnianych grup zwierząt i u...

„Zegary” biologiczne nie mają specjalnej lokalizacji w określonych elementach strukturalnych ustroju. Pomiar czasu przez ustrój jest wy­nikiem nakładania się efektów spontanicznych, samopodtrzymujących się (niezależnie od otoczenia) oscylacji procesów przemiany materii. Rytm tych ostatnich może...