OBCIĄŻENIE ORGANIZMU

Coraz większej liczbie zakładów przemysłowych praca toczy się na dwie lub trzy zmiany i faza aktywności pracujących tam ludzi przypada w różnych okresach tygodnia czy miesiąca na dzień, wieczór lub noc. Na domiar złego, praca zmianowa odbywa się w śro­dowisku społecznym żyjącym życiem „normalnym”, zgodnym z fazami dnia i nocy. Organizm obciążają w ten sposób sprzeczne informacje: jedne, związane z aktywnością (pracą), wskazują na przesunięcie fazy periodyki czuwania i snu w określony sposób w stosunku do periodyki dzienno-nocnej, inne, pochodzące ze środowiska społecznego, podtrzy­mują „normalny” rytm związku czynności codziennych z porami doby. Trzeba jednak pamiętać, że na ustrój człowieka często silniejszy wpływ wywierają czynniki środowiska społecznego niż fizycznego.W związku z planami wykorzystania do celów gospodarczych i woj­skowych rejonów leżących za kołem podbiegunowym wyłania się m. in. pytanie, czy w środowisku, w którym nie działa zewnętrzny „nadawca” rytmu biologicznego — 24-godzinna periodyka dnia i nocy — zacho­wany zostanie dotychczasowy rytm funkcji ustroju.