WYJAŚNIENIE ZAGADNIEŃ
Zagadnienie to wyjaśniły badania przeprowadzone przez fizjologów angielskich Lewisa i Lobban oraz ich współpracowników. W badaniach uczestniczyli członkowie wyprawy arktycznej, u których stwierdzono wyraźnie zaznaczony 24-godzinny rytm czynności nerek. Ludzie ci, podzieleni na 3 grupy, spędzili lato arktyczne (ciągłe oświetlenie) w małych bazach na Spitsbergenie, położonych w zupełnym pustkowiu i pozbawionych wszelkiego ze sobą kontaktu. Przed wyjazdem na Spitsbergen członkowie każdej grupy zostali zaopatrzeni w specjalne zegarki, w których pełny obrót wskazówek („doba”) trwał odpowiednio 21, 22 lub 27 godzin. Według tych zegarków toczyło się życie każdej z baz, uczestnicy wyprawy jednak nie wiedzieli, że ich zegarki różnią się od zwykłych.